Herkules Poirot, fr. Hercule Poirot [ɛʁkyl pwaʁo] – fikcyjna postać detektywa stworzona przez Agathę Christie. Pojawia się w ponad 30 jej książkach.
Życiorys[]
Urodził się w belgijskiej miejscowości Spa. W wieku około 40 lat zaprzestał pracy w policji w związku z wybuchem wojny. Sugeruje to – co zresztą autorka nieraz zaznaczała - iż już od swych literackich narodzin musiał być człowiekiem starszym. Jest wyznania rzymskokatolickiego, co zresztą silnie przejawia się w jego systemie wartości. Gdy wybuchła wojna, Herkules trafił na Wyspy jako uciekinier. Tam ponownie spotkał swego dawnego druha, kapitana Hastingsa. Pracował przez pewien czas w tajnych służbach dla angielskiego rządu. Po przeprowadzce na stałe do Londynu i wejściu w kręgi lokalnej socjety rozpoczął działalność jako prywatny detektyw. W okresie międzywojennym podróżował po Europie i Bliskim Wschodzie rozwiązując kolejne zagadki kryminalne. W jednej z powieści okazuje się, że Herkules Poirot jest jedną z najbardziej wpływowych osób w Anglii (zna rodzinę panującą, premiera i arystokratów). Wiadomo również, że jest bardzo bogaty. Po zamknięciu swej agencji i przejściu na emeryturę Herkules Poirot jeszcze parokrotnie zabierał się za kryminalne zagadki. Herkules Poirot umiera z przyczyn naturalnych, podczas rozwiązywania swojej ostaniej zagadki (co zostało opisane w powieści Kurtyna). W gazecie New York Times w dniu 6 sierpnia 1975 ukazał się symboliczny nekrolog popularnego detektywa.
Cechy charakterystyczne[]
Wygląd i cechy charakteru[]
Herkules Poirot był niski, z jajowatą głową, starannym wąsikiem, z ubiorem dandysa, nosił się zawsze z godnością. Nieraz przesadnie pedantyczny – przyjaciel detektywa, kapitan Arthur Hastings naigrywał się, iż drobiny kurzu zraniłyby Poirota prędzej niż kula (Tajemnicza historia w Styles). Nieznacznie utykał, choć z czasem wzmianki o tym z kart powieści znikają. Niebieskie, kocie oczy miały tendencję do iskrzenia zawsze, gdy Herkules doznawał olśnienia. Komicznym atrybutem są jego buty, których sfatygowanie podczas akcji urasta często do rozmiarów tragedii. Poirot był ponadto przewrażliwiony na punkcie swego żołądka. Cechowała go także ekstremalna punktualność, a kieszonkowy zegarek był dlań nieodłącznym atrybutem, niczym fajka u Sherlocka Holmes’a.
Metody detektywistyczne[]
Początkowo jego metody śledcze bazują na klasycznej dedukcji kolejnych tropów, z czasem jednak idzie bardziej w stronę psychologii zbrodni. W jednym z epizodów doszło nawet do zakładu z Nadinspektorem Jappem, w którym Poirot zapewnił, iż rozwiązałby śledztwo nie ruszając się z krzesła, wyłącznie za pomocą – a była to jego stała fraza – swych „małych szarych komórek”. Do irytacji może doprowadzać fakt, iż detektyw bardzo często aż do końca nie zdradza nam swych wniosków. Element ten jest najmocniej widoczny w Wielkiej Czwórce, gdzie kapitan Hastings – narrator pozostaje w ciemnościach niemal do ostatka.
Główną metodą detektywa jest jednak przesłuchiwanie. Odchodząc coraz bardziej od typowego badania sceny zbrodni po okruchach śladów celuje w wejście w umysł bezpośrednich uczestników wydarzenia, by wśród nich zdemaskować winnego. Nieraz przypomina on osobliwego spowiednika – osobliwego, gdyż z premedytacją eksponuje swe obce pochodzenie i ekstrawaganckie maniery. Wszystko to jest podchwytliwe i w zamierzeniu ma sprawić, by rozmówca go nie doceniał, co potem Poirot wykorzystuje na korzyść śledztwa.
Ważniejsze powieści[]
Po raz pierwszy pojawił się w powieści Tajemnicza historia w Styles w 1920, ale sławę zyskał dopiero po wydaniu Zabójstwa Rogera Ackroyda w 1926. Powieść ta, a zwłaszcza jej zakończenie, stanowi przełomowy moment w historii powieści kryminalnych. W ostatniej książce z Poirotem pt. Kurtyna, wydanej w 1975, Christie uśmierca stworzoną przez siebie postać. Sama przyznała, że miała go po prostu dość. Powieść ta została wydana rok przed śmiercią autorki, ale powstała wiele lat wcześniej. Christie już w czasie II wojny światowej pracowała nad ostatnią powieścią z Poirotem, która miała być efektownym pożegnaniem detektywa ze światem. Autorka nie podejrzewała, że będzie żyła jeszcze tak długo i napisze jeszcze wiele książek o belgijskim detektywie.
Akcja większości powieści z Poirotem toczy się w Anglii. Od czasu do czasu wybiera się on na kontynent, by pomóc zaprzyjaźnionym policjantom lub przypadkiem pojawia się w miejscu, gdzie dokonano zbrodni.
Po sukcesie z 1926, najważniejsze powieści z udziałem Poirota ukazały się w latach 1932-1942. Takie tytuły jak Morderstwo w Orient Expressie (1934), A.B.C. (1936), Karty na stół (1936), Śmierć na Nilu (1937) czy Pięć małych świnek (1942) stały się popularne wśród czytelników oraz zyskały pochwały krytyków.
Postacie towarzyszące[]
O ile większość postaci pojawiających się w powieściach z Poirotem zmienia się, to istnieje kilka, które często mu towarzyszą:
- Artur Hastings - którego spotyka wkrótce po przybyciu do Anglii, zostaje jego bliskim przyjacielem i współpracownikiem; ten swoisty dr Watson dla Herkulesa Poirota pojawia się w większości opowiadań i ośmiu powieściach,
- Ariadne Oliver - autorka powieści kryminalnych, humorystyczna karykatura samej Agaty Christie,
- panna Felicity Lemon - sekretarka Poirota,
- nadinspektor Japp ze Scotland Yardu,
- Vera Rossakoff - jedyna kobieta, w której Poirot się naprawdę zakochał,
- pułkownik Race - bliski przyjaciel Poirota, występuje z nim w 3 książkach,
- George – służący Poirota.
Powieści z Herkulesem Poirotem[]
Powieści autorstwa Agathy Christie:[]
- Tajemnicza historia w Styles
- Morderstwo na polu golfowym
- Zabójstwo Rogera Ackroyda
- Wielka Czwórka
- Tajemnica Błękitnego Expressu
- Samotny Dom
- Śmierć lorda Edgware'a
- Morderstwo w Orient Expressie
- Czarna kawa
- Tragedia w trzech aktach
- Śmierć w chmurach
- A. B. C.
- Morderstwo w Mezopotamii
- Karty na stół
- Śmierć na Nilu
- Niemy świadek
- Rendez-vous ze śmiercią
- Boże Narodzenie Herkulesa Poirota
- Pierwsze, drugie... zapnij mi obuwie
- Zerwane zaręczyny
- Zło, które żyje pod słońcem
- Pięć małych świnek
- Niedziela na wsi
- Pora przypływu
- Pani McGinty nie żyje
- Po pogrzebie
- Entliczek pentliczek
- Zbrodnia na festynie
- Kot wśród gołębi
- Przyjdź i zgiń
- Trzecia lokatorka
- Wigilia Wszystkich Świętych
- Słonie mają dobrą pamięć
- Kurtyna
Powieści autorstwa Sophie Hannah, autoryzowane przez rodzinę i wydawców Agathy Christie:[]
- Inicjały zbrodni
- Zamknięta trumna
- Zagadka Trzech Czwartych
- Morderstwa w Kingfisher Hill
Zbiory opowiadań z Herkulesem Poirotem[]
- Poirot prowadzi śledztwo
- Morderstwo w zaułku
- Dwanaście prac Herkulesa
- Tajemnica gwiazdkowego puddingu
- Wczesne sprawy Poirota
- Detektywi w służbie miłości
- Dopóki starczy światła
Filmy z Herkulesem Poirotem[]
Wiele powieści z Poirotem zostało przeniesionych na ekran. W postać detektywa wcielili się m.in. Tony Randall (A.B.C., 1965), Albert Finney (Morderstwo w Orient Expressie), Alfred Molina (w późniejszej ekranizacji tej samej noweli) Peter Ustinov (Śmierć na Nilu i inne), Kenneth Branagh (Morderstwo w Orient Expressie) i John Malkovich (miniserial A. B. C.). Na podstawie zagadek z różnych powieści i opowiadań powstał w latach 90. serial telewizyjny Poirot z Davidem Suchetem w roli głównej. Niektórzy uważają, że Suchet wykreował w tym serialu postać najbliższą stworzonej przez Agatę Christie.
Filmy z Peterem Ustinovem:[]
- Śmierć na Nilu
- Zło czai się wszędzie
- Śmierć lorda Edgware’a
- Altanka nieboszczyka
- Tragedia w trzech aktach
- Rendez-vous ze śmiercią
Serial Poirot z Davidem Suchetem:[]
Zobacz osobną stronę na temat tego serialu.
Filmy z Kennethem Branagh'em:[]
- Morderstwo w Orient Expressie
- Śmierć na Nilu